Άγχος... Τι συμβαίνει τελικά;
Κατά τη διάρκεια της ζωής, οι περισσότεροι από μας (αν όχι όλοι) έχουμε βιώσει άγχος και στρες. Ο καθένας όμως το βιώνει διαφορετικά, άλλος σε μεγαλύτερο και άλλος σε μικρότερο βαθμό. Αντίστοιχη είναι και η χρονική διάρκεια, καθώς υπάρχουν άνθρωποι που καταλήγουν να έχουν ψυχοσωματικά συμπτώματα εξαιτίας του στρες.
Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή.
Το άγχος είναι ουσιαστικά ένας φόβος ο οποίος έχει μια ορισμένη διάρκεια, χωρίς όμως να υπάρχει κάποια εμφανής απειλή, όπως μια φυσική καταστροφή (Γιακουμάκη, Καστελλάκης, Τατά, 2011). Αυτομάτως, λοιπόν, το άγχος χαρακτηρίζεται ως συναίσθημα, σε αντίθεση με το στρες, που θα δούμε παρακάτω.
Το άγχος κάνει την εμφάνισή του με συγκεκριμένα σημάδια. Μερικά από αυτά είναι δυσκολία στην αναπνοή, ζαλάδα, ταχυπαλμία ή εφίδρωση, ξηροστομία, πονοκέφαλος, πόνοι στους μύες, δυσκολία συγκέντρωσης, προβλήματα στον ύπνο και άλλα (Καλπάκογλου, 2019). Βέβαια, αυτό δε σημαίνει ότι αν έχουμε άγχος θα εμφανίσουμε όλα αυτά τα σημάδια μαζί ́ είναι απλώς κάποιες ενδείξεις.
Από την άλλη μεριά, το στρες δεν είναι συναίσθημα. Το στρες περιλαμβάνει όλες εκείνες τις αλλαγές που μπορεί να γίνουν είτε στο εσωτερικό είτε στο εξωτερικό περιβάλλον του ανθρώπινου οργανισμού. Αυτές οι αλλαγές απαιτούν από τον οργανισμό να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες για να αποφύγει / διαχειριστεί το αγχογόνο ερέθισμα, τη βλάβη ή την απειλή (Γιακουμάκη, Καστελλάκης, Τατά, 2011 ́ Νέστορος, 2006).
Υπάρχουν πολλοί τρόποι να ανακουφιστούμε από το άγχος:
1 Μπορούμε να διαβάσουμε ένα καλό βιβλίο
2 Να δούμε την αγαπημένη μας ταινία
3 Να ασχοληθούμε με τη ζωγραφική ή τη φωτογραφία
4 Να τραγουδήσουμε, να γελάσουμε, να περάσουμε χρόνο με τα αγαπημένα μας πρόσωπα
5 Να χρησιμοποιήσουμε ασκήσεις αναπνοών
6 Να φάε 1-2 κομμάτια μαύρη σοκολάτα
7 Να ασκηθούμε
8 Να ασχοληθούμε με το κατοικίδιό μας
9 Να ακούσουμε την αγαπημένη μας μουσική
10 Να βάλουμε ένα βίντεο με ήχους για χαλάρωση
Αυτοί είναι κάποιοι ενδεικτικοί τρόποι. Σίγουρα ο καθένας από μας, με βάση την προσωπικότητά του και τα πράγματα που του αρέσουν / τον ενδιαφέρουν, μπορεί να επιλέξει οτιδήποτε θέλει ή οτιδήποτε θεωρεί ότι θα του προσφέρει τη μέγιστη δυνατή ηρεμία.
Τι μπορούμε, όμως, να κάνουμε για να προλάβουμε, όσο γίνεται, το άγχος:
1 Καθημερινά, να ασχολούμαστε με κάτι που μας κάνει να νιώθουμε όμορφα, για να διατηρούμε όσο περισσότερο μπορούμε τη θετική διάθεση.
2 Μια καλή ιδέα θα ήταν να σηκωθούμε λίγο νωρίτερα το πρωί, ώστε να έχουμε χρόνο για την πρωινή ρουτίνα μας και για οτιδήποτε μπορεί να προκύψει.
3 Αν δεν είμαστε πρωινοί τύποι, θα μπορούσαμε να οργανώσουμε τη μέρα μας από το προηγούμενο βράδυ κι έτσι το πρωί να έχουμε ένα έτοιμο πλάνο εργασιών, που απλά θα θέσουμε σε εφαρμογή.
4 Επίσης, ίσως θα ήταν χρήσιμο να σημειώνουμε γραπτώς ορισμένες υποχρεώσεις, για να μην τις ξεχάσουμε.
5 Ο καλός ύπνος βοηθάει πάντα. Για τους ενήλικες, συστήνονται περίπου 7-9 ώρες βραδινού ύπνου. Ο καθένας μας όμως έχει διαφορετικές ανάγκες. Ας κοιμηθούμε όσο πιστεύουμε ότι μας χρειάζεται για να είμαστε ξεκούραστοι το επόμενο πρωί.
6 Ας οργανώσουμε το χώρο εργασίας μας. Αν προκύψει κάτι επείγον και ψάχνουμε ένα έγγραφο μέσα σε ένα χάος από χαρτιά, το πιο πιθανό είναι ότι θα δυσκολευτούμε να το βρούμε ή δε θα το βρούμε καθόλου. Ο οργανωμένος χώρος έρχεται να αποτρέψει αυτή ακριβώς την κατάσταση.
Παρόλες τις προσπάθειές μας όμως, καμιά φορά το άγχος ξεφεύγει από τον έλεγχό μας.
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που αντιμετωπίζουν κρίσεις πανικού. Οι κρίσεις πανικού είναι ξαφνικά επεισόδια με πολύ έντονο το αίσθημα του φόβου, που προκαλούν μια σειρά από εξίσου έντονες αντιδράσεις στο σώμα, χωρίς όμως το άτομο να απειλείται από κάποιον ρεαλιστικό και σοβαρό κίνδυνο. Κατά τη διάρκεια μιας τέτοιας κρίσης, το άτομο νιώθει ότι έχει χάσει πλήρως τον έλεγχο του εαυτού του ή/και ότι μπορεί να πάθει έμφραγμα. Γενικά, έχει παρατηρηθεί ότι οι κρίσεις πανικού εμφανίζονται 1 ή 2 φορές κατά τη διάρκεια ζωής ενός ανθρώπου, συνήθως μετά την παρουσία ενός στρεσσογόνου ερεθίσματος, χωρίς αυτό να είναι απόλυτο (Onmed.gr, 2016).
Κάποια ενδεικτικά συμπτώματα της κρίσης πανικού είναι η αίσθηση επικείμενης καταστροφής ή κινδύνου, ο φόβος απώλειας του ελέγχου ή του θανάτου, ταχυπαλμία, εφίδρωση ή/και τρέμουλο, δύσπνοια, γρήγορη αναπνοή, ρίγη ή εξάψεις, πόνος ή σφίξιμο στο στήθος και άλλα (Onmed.gr, 2016).
Υπάρχει βέβαια τρόπος να αντιμετωπιστεί η κρίση πανικού (και η κρίση άγχους), αν χρησιμοποιήσουμε τις αισθήσεις μας:
Αρχικά, παίρνουμε βαθιές ανάσες και στη συνέχεια εστιάζουμε σε:
- 5 πράγματα που μπορούμε να δούμε
- 4 πράγματα που μπορούμε να ακουμπήσουμε/να νιώσουμε
- 3 πράγματα που μπορούμε να ακούσουμε
- 2 πράγματα που μπορούμε να μυρίσουμε
- 1 πράγμα που μπορούμε να γευτούμε
Με αυτόν τον τρόπο, φέρνουμε τον εαυτό μας ξανά στο παρόν, προσπαθώντας να ανακτήσουμε και πάλι τον έλεγχο του εαυτού μας. Δεν παύει όμως να είναι μια τεχνική που χρειάζεται εξάσκηση.
Αν εφαρμόσετε τα παραπάνω για κάποιο διάστημα χωρίς να δείτε κανένα αποτέλεσμα, ίσως θα ήταν καλό να επισκεφθείτε έναν ειδικό ψυχικής υγείας (έναν ψυχολόγο ή ψυχοθεραπευτή).
Κείμενο: Αθανασία Παλέντζα, Ψυχολόγος - MSc Διαχείριση Ανθρώπινου Δυναμικού
Βιβλιογραφικές αναφορές:
Γιακουμάκη. Σ., Καστελλάκης, Α., & Τατά, Δ. (Επιστ. Επιμ., 2011). Βιοψυχολογία. Αθήνα: Ίων
Καλπάκογλου, Θ. (2019). Εσύ, το άγχος και η αντιμετώπισή του. Ινστιτούτο Έρευνας και Θεραπείας της Συμπεριφοράς: Αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία. Ανακτήθηκε από «https://ibrt.gr/edu/index.php?q=node/117» (7 Ιανουαρίου 2022)
Νέστορος, Ι. (2006). Σημειώσεις μαθήματος «Ψυχοπαθολογία ενηλίκων». Ρέθυμνο: Πανεπιστήμιο Κρήτης
Onmed.gr (2016). Κρίση πανικού: Τα συμπτώματα, τα αίτια, η θεραπεία. Onmed. Ανακτήθηκε από «https://www.onmed.gr/ygeia-psyhikh/story/339469/krisi-panikoy- ta-symptomata--ta-aitia--i-therapeia»
►Βρείτε μας στο Facebook: shorturl.at/aknuQ
►Βρείτε μας στο Instagram: shorturl.at/vC079
►Βρείτε μας στο Linkedin: shorturl.at/isY08
►Επικοινωνήστε μαζί μας στο inmedhealth.gr@gmail.com
0 Σχόλια